1. History

Granica

Przebieg granicy prusko-rosyjskiej według Maksymiliana Boruckiego

Na poniższej mapie zaznaczono orientacyjne położenie słupków granicznych wymienionych przez Maksymiliana Boruckiego w jego pracy  Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek 1882   (strony 189-191).

Markerowi na mapie towarzyszy fragment z pracy Boruckiego. Opis jest czasem lakoniczny lub niezrozumiały, dlatego dodałem współrzędne geograficzne. Nie potrafię ustalić dokładnego położenia słupków granicznych (jak rozumiem rosyjskich). Marker oznacza charakterystyczny punkt terenu, który moim zdaniem odpowiada opisowi Boruckiego. Jeśli masz informacje, które pozwolą na dokładną lokalizację słupków, proszę o kontakt michal@manowce.com.

Tekst Boruckiego został przeredagowany, aby był czytelny dla współczesnego odbiorcy. Tytuły są wymysłem autora prezentacji.

Uwaga, jeśli chcesz wykorzystać współrzędne w mapach Google, zamień ich kolejność.

Uwaga jest to bardzo wczesna wersja i zawiera błędy. Bałagan panuje zwłaszcza w okolicach Skotnik. Jeśli możesz je naprawić, daj znać: michal@manowce.com. Zapraszam na stronę  https://manowce.com .

Czerwony Krzyż

Zacząwszy od Wisły, gdzie stał czerwony krzyż, postawiono pierwszy słup graniczny z orłem bez numeru. 18.7437, 52.9139

Okupnik Drozdowski

Od tego punktu granica idzie nad strugą, Tążyną pomiędzy łąkami holendrów Wołuszewa z polskiej i Otłoczyna z pruskiej strony, aż do okupnika Drozdowskiego. W tym dystansie postawiono dwa słupy także bez numeru; 18.7520, 52.9084

Młyn Kut

(4,5) dalej przechodzi przez dawny trakt z Nieszawy do Torunia, przy posterunku Wygoda gdzie istniał szlaban zamykany i czatownia kozacka, ze strony zaś pruskiej stal młyn Kut, gdzie nad strugą ustawiono słup Nr 73, a na granicy dóbr Białebłota słup Nr 74; 18.7306, 52.8970

Folwark Ukleja

(6,7,8,9) dalej przy folwarku Ukleja, który Żyd trzymał w dzierżawie oraz środkiem lasów Służewskich słup Nr. 75a 75b i słup bez numeru i orła. 18.6903, 52.8975

Karczma Pieczonka

Dziesiąty zaś Nr 76 w rogu lasów Służewskich i królewsko-pruskich do miasta Torunia należących, przy szlabanie na osadzie Rożen mianowicie na Toruńskim trakcie, naprzeciw którego za mostem na pruskiej stronie jest karczma Pieczonka. 18.6323, 52.8919

Młyn Maciejewo

jedenasty słup przy chrustach naprzeciw młyna Maciejewo. 18.6110, 52.8749

Grabie

12 i 13 Nr 77 i 78, naprzeciw lasu dóbr Grabie przy siedzibie kolonisty Gerst. 18.6046, 52.8666

Wilkostów

14 Nr 79 między łąkami pruskimi Opoki Wilkostów i majątkiem polskim Poczałkowo; 18.6081, 52.8262

Parchanie

słup 15 Nr 80 przy rogu lasu Wilkostowskiego; od tego punktu zaczyna się sucha granica, gdyż rzeka Tążyna skręca się na prawo ku wsi Parchanie w Prusach gdzie bierze swój początek: 18.6093, 52.8143

Czajka

16 słup przy folwarku Przybranowo i dochodzi do posterunku Czajka; 18.6218, 52.7899

Straszewo

17 słup między Straszewem a Chrustami 18.6043, 52.7539

Zakrzewo

18 przy granicy pól Zakrzewa. We wsi Zakrzewo szlaban dla różno rzędowych majątków. W tejże wsi mieszkał Żyd trudniący się wyprawą skórek baranich i robieniem z nich czapek; 18.6109, 52.7650

Urząd celny

19 na granicy Zakrzewa, Chrustów i Przybysława, w którym jest pruski urząd celny (Neben-Zollamt); 18.5412, 52.7435

Pole Sędzin

20 na polu Sędzina i Michałowa; 18.5000, 52.7481

Słup

21 słup zabraniający przejazdu; 18.5005, 52.7397

Pole Michałowskie

22 Nr 87 na polu Michałowskim, gdzie była droga z wsi Konar odeszłej do Prus, od kościoła parafialnego w Kobielicach; 18.5064, 52.7221

Granica Konar i Kobielic

23 Nr 88 na granicy Konar i Kobielic. W tym dystansie we wsi Bronisław był dawniej i jest obecnie punkt przechodni na trakcie handlowym, który z Bronisławia rozchodzi się na lewo do Kruszwicy, w prawo do Inowrocławia; 18.5001, 52.6920

Od Bronisławia

24 Nr 89 od Bronisława do Szostki; 18.4782, 52.6892

Między Bronisławem

25 Nr 90 między Bronisławem, Szostką a Skotnikami: 18.4747, 52.6773

Na starym trakcie

26 Nr 91 na starym trakcie z Radziejowa do Kruszwicy;

Przy stodołach

27 Nr 92 przy stodołach folwarku Skotniki w Prusach;

Naprzeciwko Maszenic

28 Nr 93 naprzeciwko Maszenic; 18.4717, 52.6773

Płowki

29 Nr 93a na gruncie wsi Płowki; 18.4570, 52.6444

Grenzkontroler

30 Nr 93b naprzeciw Głębokiego gdzie jest pruski (Grenzkontroler)

31 Nr 94

31 Nr 94

32 Nr 95

32 Nr 95

W dystansie od Płowek

33 Nr 96 w dystansie od Płowek do Czołowa. W Radziejowie była stacja ekstradycyjna zbiegów, naprzeciwko zaś urząd pruski celny;

34 Nr 97

34 Nr 97

Od Czołowa do Wąsewa

35 Nr 98 od Czołowa do Wąsewa; 18.4742, 52.5860

36 Nr 99

36 Nr 99

Piotrków

37 Nr 100 od Wąsewa do Piotrkowa przy granicy wsi Wąsewa, Piotrkowa i Jeżyce, gdzie się granica łamie w kraj polski. A w tym dystansie jest miasteczko Piotrków, które od jeziora Gopła oddziela wieś Jeżyce. Miasteczko to, według opisu Intendenta Zalewskiego, licznym żydostwem już osiadłe było utrzymującym się szczególnie z szachrajstwa i spekulacji, stałe zarobkowanie u nich nieznane. 18.4878, 52.5587

Koło lasu

38 słup Nr 101 na dalszym ciągu przy polach dóbr Rzeczyca w Prusach położonych około lasu dębowego [już nie istnieje] i pól Rudzka Małego; 18.4684, 52.5362

39 Nr 102a

39 Nr 102a

40 Nr 102b

40 Nr 102b

Obok Połajewa

41 Nr 103 od Rudzka obok Połajewa do drogi Inowrocławskiej pod lasem Połajewskim; 18.4178, 52.5283

42 Nr 103b

42 Nr 103b

Mietlica

Nr 104 od rogu lasu Połajewskiego w lewo suchym górzystym lasem należącym z polskiej strony do Połajewa, z pruskiej do Kasprala [na polskiej stronie las dawno wycięty] i dochodzi do jeziora Gopła, czyli przewozu Mietlicy, gdzie w błotach stoi słup 18.3891, 52.5397

Granica powiatu

44 Nr 105 oznaczający granicę dawnego powiatu włocławskiego a teraz nieszawskiego od strony Wielkiego Księstwa Poznańskiego. 18.3758, 52.5374

Czerwony Krzyż

Zacząwszy od Wisły, gdzie stał czerwony krzyż, postawiono pierwszy słup graniczny z orłem bez numeru. 18.7437, 52.9139

Okupnik Drozdowski

Od tego punktu granica idzie nad strugą, Tążyną pomiędzy łąkami holendrów Wołuszewa z polskiej i Otłoczyna z pruskiej strony, aż do okupnika Drozdowskiego. W tym dystansie postawiono dwa słupy także bez numeru; 18.7520, 52.9084

Młyn Kut

(4,5) dalej przechodzi przez dawny trakt z Nieszawy do Torunia, przy posterunku Wygoda gdzie istniał szlaban zamykany i czatownia kozacka, ze strony zaś pruskiej stal młyn Kut, gdzie nad strugą ustawiono słup Nr 73, a na granicy dóbr Białebłota słup Nr 74; 18.7306, 52.8970

Folwark Ukleja

(6,7,8,9) dalej przy folwarku Ukleja, który Żyd trzymał w dzierżawie oraz środkiem lasów Służewskich słup Nr. 75a 75b i słup bez numeru i orła. 18.6903, 52.8975

Karczma Pieczonka

Dziesiąty zaś Nr 76 w rogu lasów Służewskich i królewsko-pruskich do miasta Torunia należących, przy szlabanie na osadzie Rożen mianowicie na Toruńskim trakcie, naprzeciw którego za mostem na pruskiej stronie jest karczma Pieczonka. 18.6323, 52.8919

Młyn Maciejewo

jedenasty słup przy chrustach naprzeciw młyna Maciejewo. 18.6110, 52.8749

Grabie

12 i 13 Nr 77 i 78, naprzeciw lasu dóbr Grabie przy siedzibie kolonisty Gerst. 18.6046, 52.8666

Wilkostów

14 Nr 79 między łąkami pruskimi Opoki Wilkostów i majątkiem polskim Poczałkowo; 18.6081, 52.8262

Parchanie

słup 15 Nr 80 przy rogu lasu Wilkostowskiego; od tego punktu zaczyna się sucha granica, gdyż rzeka Tążyna skręca się na prawo ku wsi Parchanie w Prusach gdzie bierze swój początek: 18.6093, 52.8143

Czajka

16 słup przy folwarku Przybranowo i dochodzi do posterunku Czajka; 18.6218, 52.7899

Straszewo

17 słup między Straszewem a Chrustami 18.6043, 52.7539

Zakrzewo

18 przy granicy pól Zakrzewa. We wsi Zakrzewo szlaban dla różno rzędowych majątków. W tejże wsi mieszkał Żyd trudniący się wyprawą skórek baranich i robieniem z nich czapek; 18.6109, 52.7650

Urząd celny

19 na granicy Zakrzewa, Chrustów i Przybysława, w którym jest pruski urząd celny (Neben-Zollamt); 18.5412, 52.7435

Pole Sędzin

20 na polu Sędzina i Michałowa; 18.5000, 52.7481

Słup

21 słup zabraniający przejazdu; 18.5005, 52.7397

Pole Michałowskie

22 Nr 87 na polu Michałowskim, gdzie była droga z wsi Konar odeszłej do Prus, od kościoła parafialnego w Kobielicach; 18.5064, 52.7221

Granica Konar i Kobielic

23 Nr 88 na granicy Konar i Kobielic. W tym dystansie we wsi Bronisław był dawniej i jest obecnie punkt przechodni na trakcie handlowym, który z Bronisławia rozchodzi się na lewo do Kruszwicy, w prawo do Inowrocławia; 18.5001, 52.6920

Od Bronisławia

24 Nr 89 od Bronisława do Szostki; 18.4782, 52.6892

Między Bronisławem

25 Nr 90 między Bronisławem, Szostką a Skotnikami: 18.4747, 52.6773

Na starym trakcie

26 Nr 91 na starym trakcie z Radziejowa do Kruszwicy;

Przy stodołach

27 Nr 92 przy stodołach folwarku Skotniki w Prusach;

Naprzeciwko Maszenic

28 Nr 93 naprzeciwko Maszenic; 18.4717, 52.6773

Płowki

29 Nr 93a na gruncie wsi Płowki; 18.4570, 52.6444

Grenzkontroler

30 Nr 93b naprzeciw Głębokiego gdzie jest pruski (Grenzkontroler)

31 Nr 94

31 Nr 94

32 Nr 95

32 Nr 95

W dystansie od Płowek

33 Nr 96 w dystansie od Płowek do Czołowa. W Radziejowie była stacja ekstradycyjna zbiegów, naprzeciwko zaś urząd pruski celny;

34 Nr 97

34 Nr 97

Od Czołowa do Wąsewa

35 Nr 98 od Czołowa do Wąsewa; 18.4742, 52.5860

36 Nr 99

36 Nr 99

Piotrków

37 Nr 100 od Wąsewa do Piotrkowa przy granicy wsi Wąsewa, Piotrkowa i Jeżyce, gdzie się granica łamie w kraj polski. A w tym dystansie jest miasteczko Piotrków, które od jeziora Gopła oddziela wieś Jeżyce. Miasteczko to, według opisu Intendenta Zalewskiego, licznym żydostwem już osiadłe było utrzymującym się szczególnie z szachrajstwa i spekulacji, stałe zarobkowanie u nich nieznane. 18.4878, 52.5587

Koło lasu

38 słup Nr 101 na dalszym ciągu przy polach dóbr Rzeczyca w Prusach położonych około lasu dębowego [już nie istnieje] i pól Rudzka Małego; 18.4684, 52.5362

39 Nr 102a

39 Nr 102a

40 Nr 102b

40 Nr 102b

Obok Połajewa

41 Nr 103 od Rudzka obok Połajewa do drogi Inowrocławskiej pod lasem Połajewskim; 18.4178, 52.5283

42 Nr 103b

42 Nr 103b

Mietlica

Nr 104 od rogu lasu Połajewskiego w lewo suchym górzystym lasem należącym z polskiej strony do Połajewa, z pruskiej do Kasprala [na polskiej stronie las dawno wycięty] i dochodzi do jeziora Gopła, czyli przewozu Mietlicy, gdzie w błotach stoi słup 18.3891, 52.5397

Granica powiatu

44 Nr 105 oznaczający granicę dawnego powiatu włocławskiego a teraz nieszawskiego od strony Wielkiego Księstwa Poznańskiego. 18.3758, 52.5374

Borucki opisał granice z perspektywy (jak sądzę) zaboru rosyjskiego. Należy zwrócić uwagę na użycie zwrotów "po lewej, po prawej stronie".

W identyfikacji niezwykle pomocy był serwis h ttps://maps.arcanum.com/en/map/northgermany-1877 

Korzystałem także z map:

 http://igrek.amzp.pl/16987  oraz  http://igrek.amzp.pl/17016  (Chyba najbardziej przydatne. Zbliżona chronologicznie do tekstu, zawiera tereny po stronie rosyjskiej)

Z tych map pochodzą grafiki ilustrujące markery.

Be the first to like this item